تغذیـه مناسب در سه ماه اول بارداری

بیشتر خانم‌ها تا هفته دوم یا سوم بارداری چندان متوجه باردار شدن خود نیستند تا اینکه با انجام تست حاملگی متوجه باردار شدن خود می‌شوند.

از دیدگاه متخصصان تغذیه به محض آن که خانم باردار متوجه بارداری خود می‌شود باید به یکسری نکات تغذیه‌ای مهم توجه نماید.

سرتیتر مطالب

فرزاد برهمندپور؛ کارشناس ارشد تغذیه و ارتقای سلامت

تغذیه مناسب در ماه اول بارداری

یکی از مواد مغذی که می‌تواند در رشد طبیعی جنین موثر باشد و باعث تکامل مطلوب سیستم‌های عصبی در ماه‌های اول بارداری شود، فولات یا اسید فولیک است.

به همین دلیل متخصصان تغذیه معتقدند که از چندین ماه قبل از باردار شدن، خانم‌ها باید مکمل اسید فولیک (فولات) را مصرف نمایند.

به علاوه این که خانم‌ها در ماه اول بارداری و به محض این که متوجه بارداری خود شدند، باید در رژیم غذایی خود مصرف منابع غذایی فولات را افزایش دهند.

فولات در بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌ها مانند مرکبات، سیب زمینی، کلم بروکلی و سبزیجات سبز وجود دارد. به علاوه این که اکثر حبوبات و تخم مرغ هم از منابع غنی فولات هستند.

به همین دلیل توصیه می‌شود که در رژیم غذایی روزانه خانم باردار این مواد غذایی حتما مصرف گردند.

از آنجایی که احساس تهوع و استفراغ و نشانه‌های ویار از ماه اول بارداری ممکن است در برخی از خانم‌ها رایج باشد، مطالعات علمی نشان داده که مصرف مقادیر کافی ویتامینB6 می‌تواند این عارضه را بهبود دهد.

از منابع غذایی غنی ویتامین B6 می‌توان به غلات کامل، ماهی سالمون، کره بادام زمینی، انواع آجیل و خشکبار و موز اشاره کرد.

البته در مورد خانم‌های بارداری که از ماه اول بارداری مبتلا به ویارهای حاملگی شدید می‌باشند، مصرف مکمل ویتامین B6 می‌تواند نقش موثری در سلامت آنها داشته باشد.

میوه‌ها به عنوان مواد غذایی مطلوبی برای ماه اول بارداری می‌توانند مورد مصرف واقع شوند.

به خاطر این که غنی از ویتامین‌ها، آب، آنتی اکسیدان‌ها و فیبر مورد نیاز برای بدن خانم‌های باردار می‌باشند. به همین دلیل توصیه می‌شود که روزانه حداقل 3 نوع میوه استفاده شود.

در صورتی که خانم باردار در ماه اول بارداری مشکل گوارشی نداشته باشد، یکی از توصیه‌های تغذیه ای مفید برای او مصرف شیر و لبنیات می‌باشد.

چون که لبنیات، غنی از پروتئین، ویتامین‌ها، کلسیم، آب، چربی‌های سالم، اسید فولیک و ویتامین D می‌باشد. یک خانم باردار باید ماست، پنیر و یک لیوان شیر را روزانه استفاده نماید.

توصیه می‌شود که از ماه اول بارداری، خانم باردار از منابع غذایی آهن دار به مقدار کفایت استفاده نماید.

منابع گوشتی از جمله منابع غنی از آهن می‌باشند، که با توجه به تحمل بدنی، خانم باردار می‌تواند از ماه اول بارداری این مواد گوشتی را به طور متنوع در رژیم غذایی خود استفاده نماید.

تقریبا خانم‌های باردار همه انواع گوشت‌ها را در ماه اول بارداری می‌توانند استفاده نمایند.

اما در مورد مصرف ماهی به خصوص ماهی دریاهای آزاد و یا انواع ماهی‌هایی که تاکنون استفاده نکرده‌اند باید محتاط باشند، چون که این ماهی‌ها می‌توانند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک و مشکلات گوارشی شوند.

از آنجایی که خانم باردار بلافاصله در ماه اول بارداری شروع به گرفتن وزن نمی‌کند، به همین دلیل لازم نیست که زیاد غذا بخورد و یا این که به سمت مصرف مواد غذایی شیرین و کربوهیدراته سوق پیدا نماید.

چون که این مواد غذایی می‌توانند باعث چاقی مضاعف در او شوند.

بنابراین متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که از ماه اول بارداری خانم‌ها می‌توانند از طریق مصرف میوه‌های تازه و یا آب میوه‌های تازه به همراه پنکیک و شیرینی‌های تازه میزان 200 تا 300 کالری مازاد بر نیاز بدنشان را تامین نمایند.

تغذیه مناسب در ماه دوم بارداری

ماه دوم بارداری از جمله ماه‌هایی است که همه افراد خانواده از باردار شدن یک خانم اطلاع می‌یابند.

مساله مهم در این ماه، شروع شدن ویار به صورت تهوع‌های صبحگاهی می‌باشد که ممکن است در برخی از خانم‌ها در پایان سه ماهه اول بارداری بهبود یابد و در برخی این حالت تا نزدیکی ماه‌های آخر ادامه می‌یابد.

ممکن است خانم باردار به دلیل تهوع‌های صبحگاهی که از ماه دوم بارداری شروع می‌شود، نتواند مواد غذایی را به مقدار کفایت مصرف نماید.

به همین دلیل توجه به دریافت مواد غذایی مکفی در این ماه از اهمیت بالایی برخوردار است.

در ضمن ماه دوم بارداری مقارن با شروع تکامل سیستم‌های عصبی در جنین می‌باشد که در این زمینه دریافت برخی مواد غذایی که منبع غنی از مواد مغذی مانند اسیدفولیک باشند از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.

متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که خانم باردار در ماه دوم بارداری باید سعی کند میوه‌ها و سبزی‌های تازه بیشتری مصرف نماید. به علاوه این که در مصرف مواد غذایی منجمد باید محتاط بوده و این مواد غذایی را کمتر مصرف کند.

در رژیم غذایی خانم باردار از ماه دوم بارداری مصرف مواد پروتئینی (مانند مواد گوشتی) باید بیشتر باشد تا به این صورت عضلات جنین قوی‌تر شود.

در ضمن مصرف مواد غذایی نشاسته ای به جای مواد قندی باید در ماه دوم بارداری بیشتر باشد تا به این وسیله انرژی مازاد بر نیاز برای رشد و نمو جنین تامین گردد.

تغذیه مناسب در ماه سوم بارداری

برخی مشکلات موجود در مادر باردار مانند تهوع، بی خوابی یا گرسنگی می‌توانند در این ماه همچنان موجود باشند یا این که در برخی از مادران این مشکلات تا حد زیادی مرتفع می‌شوند.

البته با توجه به رشد و تکامل سریع جنین در این ماه و افزایش تدریجی وزن مادر از یک سو و مشکلات خاص دیگری که در این ماه برای مادر به وجود می‌آیند مانند کج خلقی، عدم تمایل به مصرف برخی مواد غذایی، ضروری است که به برخی توصیه‌ها و نکات تغذیه ای توجه بیشتری شود.

ممکن است در این ماه حس خستگی و بی حالی در مادر باردار بروز نماید. به همین دلیل برخی متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که ویتامین B6 برای کاهش این عوارض و بهبود خلق و خو در مادر استفاده شود.

از منابع غنی از ویتامین B6 می‌توان به مرکبات، تخم مرغ و سبزیجات با برگ سبز اشاره کرد. در طی ماه سوم بارداری، ضروری است که انواع میوه‌های رنگی برای تامین آب، فیبر، ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌های مورد نیاز برای بدن استفاده شود.

افراط در مصرف کربوهیدرات‌های ساده و مواد قندی و شیرین در این ماه برای مادران باردار به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

البته از آنجایی که ممکن است برخی از مادران باردار به خاطر ویار حاملگی به سمت مواد غذایی شیرین سوق پیدا کنند، توصیه می‌شود که سعی نمایند در وعده‌های غذایی اصلی و میان‌وعده‌های خود به سمت مواد غذایی کربوهیدراته کمپلکس با طعم شیرین مانند نان‌های سبوس دار، برنج قهوه ای و سیب زمینی سوق پیدا نمایند.

در ماه سوم بارداری باید به مصرف مواد غذایی مانند مواد گوشتی، چغندر، جوی دوسر، ماهی تن وحبوبات برای تامین آهن و مرکبات، سیب زمینی، کلم بروکلی، تخم مرغ و سبزیجات برای تامین فولات مورد نیاز بدن توجه ویژه ای شود.

به علاوه این که در ماه سوم بارداری باید روزانه مادر باردار دو تا سه لیوان شیر و لبنیات پاستوریزه استفاده نماید.